İstanbul’da TOKİ’nin planladığı kiralık konutların faaliyete geçmesiyle uzmanlar kira fiyatlarının yarı yarıya gerileyebileceğini söyledi.
İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirler başta olmak üzere önüne geçilemeyen konut fiyatları vatandaşın artık cebinden hariç canını da yakmaya başlamıştı.
Vatandaşları konut sahibi yapmak için başlatılan sosyal konut projesinin ardından şimdi de kiralık konut projesi geliyor.
Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Anadolu ve Avrupa yakasında TOKİ kiralık konut projesi başlatılacağını müjdeledi.
Bakan Kurum’un verdiği müjde kiralık konut fiyatlarının gerilemesi için büyük önem arz ediyor. Hürriyet’ten Gülistan Alagöz’ün haberine göre TOKİ’nin kiralık konut projesi 3 önemli gelişmeyi de beraberinde getirecek.
Özel sektör konutların birlikte yapılmasını teklif etti.
DAR GELİRLİ NEFES ALACAK
Son 3 yılda dar ve orta gelirlinin en büyük sorunu kira bedelleri oldu. Yapılan araştırmalara göre ülke genelinde 100 metrekare evin ortalama kira bedeli 21 bin lirayı, İstanbul’da 28 bin lirayı aştı. Üstelik bu ortalama fiyat, depreme karşı güvenli yeni bir konutta rakamlar bunun çok üzerinde… Asgari ücreti aşan bedeller hem dar hem de orta gelirli haneleri zorluyor. İnsani yaşam standartları için barınmaya ayrılan payın, hanehalkı toplam gelirinin yüzde 30-35’i kadar olması gerekirken, Türkiye’de yarısını da geçti. Bir dönem kiraya yüzde 25 zam sınırı uygulansa da, bu sınırlama sahada karşılık bulamadı.
Artan kira bedelleri ev sahibi-kiracı ilişkilerini de tarihin en kötü noktasına taşıdı. Açılan davalar hukuk sisteminde büyük yük yaratırken, maalesef kira kaynaklı adli vakalar da arttı.
İşte tüm bu nedenlerle TOKİ eliyle yapılacak sosyal kiralık ev önemli bir kesime nefes aldıracak. Dar gelirliler piyasa şartlarından çok daha düşük rakama kiralık ev bulurken, karşısında kurumsal bir kiralayan olmasıyla fahiş zam ve tahliye baskısından kurtulacak.
İstanbul’da kira fiyatları yarı yarıya düşecek!
FİYATLAR DENGELENECEK
Kira bedellerinin artmasında önemli etkenlerden biri de azalan arz. Türkiye’de artan fiyatlar ve yüksek faizle ev sahipliği oranı adım adım geriliyor. Son açıklanan verilere göre 2024 yılında ev sahipliği oranı yüzde 56.1’e düşerken, kiracı oranı yüzde 28’e ulaştı. Böylece ev sahipliğinde en düşük, kiracılıkta en yüksek oranlar kayıtlara geçti. Kiracı sayısı artarken kiralık ev arzında bir artış olmaması da dengeleri bozdu. Kiralık ev arzı için yatırım için ev alınması ve bu evlerin kiraya vermesi gerek. Ancak son dönemde yatırımcı için kredi musluklarının kapatılması ve yatırımcının farklı alternatiflere yönelmesi bu alanda zayıflamaya neden oldu. Burada deprem etkisini de atlamamak gerek. 11 ili etkileyen felaket de arzda düşüşe yol açtı.
Şimdi yeni arz bireysel yatırımcı değil, kamu eliyle gelecek. Eğer bu projeler hızla başlar ve sayısı ihtiyacı karşılayacak ölçüde olursa fiyatlardaki hızlı artış yavaşlayacak, dengelenme dönemine girilecek.
DÖNÜŞÜM HIZLANACAK
İstanbul’da 600 bini çok riskli 1.5 milyon konutun dönüşümü için önemli adımlar atılıyor. Bakanlık ‘Yarısı Bizden’ kampanyası ile her bir konut için 875 bin TL hibe, 875 bin TL kredi ve 125 bin TL taşınma desteği veriyor. Buna rağmen dar gelirli kesim için dönüşümün önündeki en büyük engel kiralar. Riskli evde yaşayan vatandaşlar, evleri yenilenene kadar ortalama iki yıl başka bir evde kiracı kalmak durumunda. Ancak kamu desteği de, aile geliri de bu kiraları karşılamaya yetmiyor. Hatta çoğu zaman evi dönüşüme girenler, riskli evden çıkıp fiyat avantajı nedeniyle yine başka bir riskli evde kiracı olmak zorunda kalıyor…
İşte açıklanan yeni model bu kesim için kritik önemde. Riskli evde yaşayan dar gelirli vatandaşlar, kamu eliyle yapılacak kiralık konutlara geçeceğini bilirse, dönüşüm için daha cesaretli olacak. Böylece dönüşüm hızlanacak.
TOKİ’NİN KİRALIK PROJESİ İÇİN GELİR ŞARTI ARANACAK
İhtiyaç sahibi vatandaşlara erişebilmek için bazı şartlar sunan TOKİ, satışta olan projelerin yanı sıra kiralık konutlar için de gelir şartı aranacak. Kira için de satışta olduğu gibi gelir şartı aranması bekleniyor. İstanbul’da her iki yakada yer alacak projelerin detayları yıl sonunda belli olacak. Yapımına ise 2026’da başlanılması planlanıyor.
ÖZEL SEKTÖRDEN DİKKAT ÇEKEN TEKLİF
Bakan Kurum’un açıklamasına göre; evleri TOKİ yapacak ve kiraya veren kamu olacak. Ancak zaman içinde yeni modeller de denenebilir. Çünkü sosyal kiralık konut üretimi gayrimenkul geliştiricilerinin de gündeminde. Sektörün önde gelen dernekleri erişilebilir konut için kamu-özel sektör ortaklığını öneriyor.
“Uygun fiyatlı konutun önünde en büyük engel arsa maliyeti” vurgusu yapan sektör temsilcileri şunu söylüyor: “Kamuya ait arsalar, özel sektöre kiralama amaçlı konut üretimi için ödünç verilsin, arsa mülkiyeti devlette kalsın. Kamunun arsa avantajı ile özel sektörün hızı birleşsin ve seri üretime geçilerek kira sorunu çözülsün.” Uzmanlara göre bu yapılırsa, kiraların yarı yarıya düşmesi mümkün.
